مجموعه‌ای از سیارات فراخورشیدی با ویژگی‌های منحصر بفرد در سال 2012 میلادی کشف شده‌اند که برجسته‌ترین نمونه، یک سیستم ستاره‌یی با دو جفت خورشید است. در آخرین روزهای سال 2012 میلادی، برجسته‌ترین سیارات بیگانه کشف شده در این سال را مرور می‌کنیم:

سیارات بیگانه قابل سکونت

اخترشناسان دو سیاره جدید را با قابلیت میزبانی حیات خارج از منظومه شمسی شناسایی کردند؛ هر دو سیاره در منطقه قابل سکونت ستاره میزبان قرار دارند، یعنی در منطقه ای که امکان وجود آب بشکل مایع بر سطح سیاره وجود دارد.ابرزمین HD40307g‌ که در ماه نوامبر کشف شد، جرمی هفت برابر زمین داشته و در فاصله 42 سال نوری با زمین قرار دارد.این سیاره فراخورشیدی که می تواند سنگی یا غول گازی بشکل نپتون باشد، در میان منطقه قابل سکونت ستاره میزبان واقع شده است که امکان وجود آب را تقویت می‌کند.ستاره HD40307 میزبان شش سیاره فراخورشیدی است که ابر زمین HD40307g دورترین سیاره محسوب می‌شود و طول چرخش آن بدور ستاره میزبان 200 روز بطول می‌انجامد.سیاره فراخورشیدی Gliese163c‌ نیز در منطقه قابل سکونت ستاره میزبان واقع شده است و جرم آن هفت برابر زمین است که می‌تواند سیاره سنگی بزرگ یا گاز غول پیکر کوچک‌تری باشد.این سیاره در مدار یک کوتوله قرمز در چرخش است و طول هر سال (مدت چرخش بدور ستاره میزبان) 26 روز بطول می‌انجامد.هر دو سیاره فراخورشیدی HD40307g و Gliese163c با استفاده از ابزار HARPS تلسکوپ 3.6 متری رصدخانه جنوبی اروپا در مرکز La Silla شیلی کشف شده‌اند.

نخستین نمونه سیستم ستاره‌یی با دو جفت خورشید

تاکنون تنها شش سیاره با دو ستاره میزبان کشف شده‌اند که اصطلاحا سیارات دو دویی (circumbinary planets) نامیده می‌شوند.اما محققان دانشگاه ییل با همکاری دو منجم آماتور در قالب پروژه ای تحت عنوان شکار سیارات بیگانه، موفق به کشف سیاره گازی غول پیکر PH1 شدند که در مدار یک جفت ستاره در یک سیستم چهار ستاره ای در حال چرخش است.دمای سیاره گازی PH1‌ بالغ بر 251 درجه سانتیگراد است و طول چرخش بدور ستاره‌های میزبان 138 روز بطول می‌انجامد.این سیاره فراخورشیدی می‌تواند میزبان احتمالی قمرهای سنگی باشد که بدلیل دمای زیاد، فاقد آب هستند.

سیستم ستاره‌ای دوتایی

سیاراتی که در مدار در سیستم ستاره‌ای دوتایی در حال چرخش هستند، بدلیل شباهت با سیستم دوتایی تتواین (Tatooine‌) فیلم جنگ ستارگان، «سیارات تتواین» نیز نامیده می شوند.اخترشناسان ناسا با استفاده از تلسکوپ فضایی کپلر موفق به شناسایی دو سیستم دوتایی مجزا با سیاره هایی در نزدیکی منطقه قابل سکونت ستاره های میزبان شدند.سیاره گازی غول پیکر Kepler-34b‌ جرمی 70 برابر زمین داشته و بدور دو ستاره خورشید مانند در حال چرخش است. این سیاره در فاصله چهار هزار و 900 سال نوری واقع شده است و طول چرخش بدور ستاره های میزبان 289 روز بطول می انجامد.سیاره Kepler-35b‌ در فاصله پنج هزار و 400 سال نوری واقع شده و جرم آن معادل یک هشتم جرم سیاره مشتری است؛ طول مدت چرخش بدور جفت ستاره میزبان نیز 131 روز طول می کشد.در نمونه دیگری از سیستم ستاره ای دوتایی، محققان برای نخستین بار موفق به کشف دو سیاره در مدار یک جفت ستاره دوتایی شدند.ستاره های خورشید مانند Kepler-47‌ در فاصله پنچ هزار سال نوری با زمین واقع شده اند.سیاره Kepler-47c یک گاز غول پیکر است که در طی 303 روز بدور ستارگان میزبان می چرخد؛ سیاره Kepler-47b نیز که کوچکترین سیاره شناخته شده در سیستم دوتایی محسوب می شود، در مدت کمتر از 50 روز بدور جفت ستاره میزبان می چرخد.

نزدیک ترین سیاره فراخورشیدی خارج از منظومه شمسی

نزدیک ترین سیستم خورشیدی به زمین به نام Alpha Centauri‌ شامل سه ستاره با جرمی معادل 90 درصد جرم خورشید، میزبان یک سیاره مذاب است که در فاصله 4.2 سال نوری با زمین واقع شده است.چرخش سیاره سنگی در مدار ستاره Alpha Centauri B تنها 3.2 بطول می انجامد و سطح داغ این سیاره امکان قابل سکونت بودن آنرا منتفی می کند.

سیاره ای با خصوصیات شبه ستاره ای

سیاره گازی Kappa Andromedae b‌ با جرمی معادل 13 برابر جرم مشتری، از توانایی طبقه بندی در گروه کوتوله های قهوه ای برخوردار است.خترشناسان با استفاده از تلسکوپ سوبارو ژاپن در هاوایی موفق به تهیه تصاویر مستقیمی از این سیاره شدند؛ دمای سیاره Kappa And b‌ یک هزار و 400 درجه سانتیگراد است.

کوچک ترین سیستم خورشیدی

اغلب سیارات عظیم تازه کشف شده، ابرزمین یا ابرمشتری هستند و یافتن اینگونه سیارات بسیار آسان است؛ اما اخترشناسان سه سیاره با کسری از اندازه زمین را شناسایی کرده اند که یکی از آنها در ابعاد سیاره مریخ، عنوان کوچکترین سیاره بیگانه را به خود اختنصاص داده است.کوتوله های سرخ یکی از متداول ترین انواع ستارگان در کهکشان راه شیری محسوب می‌شوند و دانشمندان بر این باور بودند که آنها فاقد مناطق قابل سکونت هستند، اما تحقیقات سال جاری این نظریه را رد کرده است.محققان چندین سیاره را در مدار ستاره KOI-961 شناسایی کرده‌اند که در کمتر از دو روز بدور ستاره میزبان می‌چرخند.قطر این سیارات سنگی 0.78، 0.73 و 0.57 برابر قطر زمین هستند و دمای بین 177 تا 447 درجه سانتیگراد، امکان میزبانی حیات را منتفی می کند.

ابرزمین HD40307g با قابلیت میزبانی حیات خارج از منظومه شمسی

نخستین نمونه سیستم ستاره‌یی با دو جفت خورشید

چرخش سیاره گازی غول پیکر Kepler-34b بدور دو ستاره

نزدیک ترین سیاره فراخورشیدی خارج از منظومه شمسی

سیاره گازی Kappa Andromedae b‌ با خصوصیات شبه ستاره ای

کوچک ترین سیستم خورشیدی- مدار ستاره KOI-961